HPAA ve Özellikleri | Kullanıldığı Alanlar
HPAA NEDİR?
Tanımı
HPAA, kimyasal olarak Hydroxyphosphonoacetic Acid (Hidroksifosfonoasetik Asit) olarak bilinen bir organofosfonik asit türevidir.
Genel formülü: C₂H₅O₆P
Bu madde, fosfonik asit ve karboksilik asit gruplarını aynı yapıda bulundurur. Bu nedenle şelatlayıcı (chelating), korozyon önleyici ve taş oluşumu inhibitörü (scale inhibitor) olarak kullanılır.
HPAA genellikle soğutma suları, endüstriyel sirkülasyon sistemleri, ters ozmoz (RO) sistemleri ve endüstriyel temizlik kimyasalları içinde bulunur.
Kimyasal Özellikleri
-
Kimyasal Adı: Hydroxyphosphonoacetic Acid
-
Kısa Adı: HPAA
-
Moleküler Formül: C₂H₅O₆P
-
Molekül Ağırlığı: Yaklaşık 156 g/mol
-
Görünüm: Renksiz veya açık sarı saydam sıvı
-
pH (1 % çözeltide): 1.5 – 3.0 (asidik)
-
Yoğunluk (20 °C): 1.30 – 1.40 g/cm³
-
Suda çözünürlük: Tam çözünür
-
İyonik karakter: Asidik, iyonlaşabilen fosfonat ve karboksil grupları içerir
-
Aktif içerik: Genellikle %50 ± 2
Genel Özellikleri ve Avantajları
-
Kireç ve taş oluşumunu engeller: Kalsiyum karbonat, kalsiyum sülfat, baryum sülfat gibi inorganik tuzların çökelmesini önler.
-
Korozyon önleyici etki: Metal yüzeylerde (özellikle demir, çelik, bakır) paslanmayı önler.
-
Termal stabilitesi yüksektir: 120 °C’ye kadar kararlılığını korur.
-
Kalsiyum iyonlarıyla yüksek kompleks oluşturma kabiliyeti vardır.
-
Diğer fosfonik asitlere göre daha çevre dostudur; biyolojik bozunabilirliği kısmen iyileştirilmiştir.
-
pH aralığı geniştir (3–11); asidik ve alkali sistemlerde etkilidir.
-
Polifosfatlarla birlikte kullanıldığında sinerjik etki gösterir.
Kullanım Alanları
HPAA, endüstride çok geniş bir kullanım alanına sahiptir:
-
Endüstriyel soğutma suyu sistemleri (scale ve korozyon inhibitörü olarak)
-
Ters ozmoz (RO) membran sistemleri (antiscalant olarak)
-
Petrol sahası enjeksiyon suları
-
Endüstriyel temizlik kimyasalları ve metal yüzey hazırlıkları
-
Kağıt, tekstil, seramik üretiminde su şartlandırma
-
Kazan suyu ve kapalı devre sistemler
-
Deterjan ve yıkama yardımcıları (özellikle yüksek sertlikte sular için)
Kullanım Oranı (Genel Aralıklar)
-
Soğutma suyu sistemlerinde: 2 – 10 ppm
-
Ters ozmoz sistemlerinde: 2 – 5 ppm
-
Kazan sistemlerinde: 5 – 20 ppm
-
Temizlik ve deterjan formülasyonlarında: %0.2 – 1.0
Kullanım miktarı, sistemdeki su sertliğine, sıcaklığa ve pH değerine göre ayarlanır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Ürün asidik olduğundan doğrudan temas ciltte tahriş oluşturabilir; koruyucu ekipmanla kullanılmalıdır.
-
Alkalin formülasyonlarda nötralize edilerek kullanılabilir (örneğin HPAA Na tuzu).
-
Metal iyonlarıyla kararlı kompleksler oluşturduğundan, formülasyonda faz ayrışması riskine karşı ön test yapılmalıdır.
-
Bakır ve pirinç sistemlerde aşırı dozda kullanımı renk değişimi yapabilir.
Özet
HPAA (Hydroxyphosphonoacetic Acid), hem fosfonik hem karboksilik fonksiyonel gruplara sahip, şelatlayıcı ve korozyon önleyici bir kimyasaldır.
Suda çözünür, termal olarak kararlı ve metal iyonlarıyla güçlü kompleksler oluşturur.
Bu özellikleri sayesinde, soğutma suyu, RO sistemleri, temizlik ve endüstriyel bakım kimyasalları içinde yaygın olarak kullanılır.
