HPMA ve Özellikleri | Kullanıldığı Alanlar
HPMA NEDİR
Tanımı
HPMA, kimyasal adıyla Hydrolyzed Polymaleic Anhydride (Hidrolize Polimaleik Anhidrit) olan, düşük molekül ağırlıklı bir polimerik fosfonat benzeri inhibitördür.
Organik bir polikarboksilik asit türevi olup, özellikle kireç (scale) ve korozyon önleyici olarak kullanılır.
Su arıtma, soğutma suyu, kazan besleme suyu, ters ozmoz sistemleri ve endüstriyel temizlik kimyasallarında yaygın olarak kullanılır.
HPMA, polifosfatlara alternatif olarak geliştirilmiştir; ısıya ve hidrolize karşı çok daha dayanıklıdır.
Kimyasal Özellikleri
-
Kimyasal Adı: Hydrolyzed Polymaleic Anhydride
-
Kısa Adı: HPMA
-
Moleküler Formül: (C₄H₂O₃)ₙ
-
Molekül Ağırlığı: 400 – 800 g/mol (düşük molekül ağırlıklı tip)
-
Görünüm: Açık sarı, şeffaf sıvı
-
Katı Madde Oranı: %48 – 52
-
pH (1 % çözeltide): 2.0 – 3.0
-
Yoğunluk (20 °C): 1.18 – 1.25 g/cm³
-
Suda çözünürlük: Tam çözünür
-
İyonik Karakter: Anyonik (polikarboksilat yapıda)
-
Isıl Stabilite: 300 °C’ye kadar yüksek kararlılık
Genel Özellikleri ve Avantajları
-
Kireç taşı (scale) oluşumunu engeller: Kalsiyum karbonat, kalsiyum sülfat, baryum sülfat ve kalsiyum fosfat birikimlerini önler.
-
Kristal büyümesini durdurur: Oluşan kristallerin yapısını bozarak çökelmeyi engeller.
-
Dispersant etki: Metal oksitleri, kalsiyum fosfat ve demir partiküllerini suda askıda tutar.
-
Korozyon önleyici etki: Metal yüzeylerde pas oluşumunu azaltır.
-
Isıya dayanıklıdır: 120 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda bile aktifliğini korur.
-
Polifosfatlara göre hidrolize karşı kararlıdır.
-
pH 7–9 aralığında en etkili şekilde çalışır.
-
Klor ve oksitleyici kimyasallardan etkilenmez.
-
Çevre dostu: Fosfor içermediği için “non-phosphorus” su şartlandırma sistemlerinde tercih edilir.
Kullanım Alanları
HPMA, aşağıdaki endüstrilerde kireç önleyici ve dispersant olarak yaygın kullanılır:
-
Endüstriyel soğutma suyu sistemleri
-
Ters ozmoz (RO) sistemleri
-
Kazan besleme suyu sistemleri
-
Deniz suyu tuzdan arıtma tesisleri
-
Petrol ve gaz sahası enjeksiyon suları
-
Kağıt, tekstil ve seramik üretim hatları
-
Deterjan ve endüstriyel temizlik ürünleri (ölçek ve kireç önleyici katkı)
Kullanım Oranı
-
Soğutma suyu sistemlerinde: 2 – 10 ppm
-
Kazan ve kapalı devrelerde: 5 – 20 ppm
-
Ters ozmoz sistemlerinde: 2 – 8 ppm
-
Endüstriyel deterjanlarda: %0.2 – 1.0
Dozaj, sistemin su sertliğine, sıcaklığa ve akış hızına göre ayarlanır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Asidik karakterli olduğundan pH nötralizasyonu gerekebilir.
-
Metal iyonlarıyla (Fe³⁺, Cu²⁺) kompleks oluşturabilir, bu durum bazı sistemlerde renk değişimine yol açabilir.
-
Uzun süreli depolamalarda düşük sıcaklıklarda viskozite artışı olabilir.
-
Yüksek dozlarda köpüklenme eğilimi gösterebilir; antifoam katkısı önerilir.
Özet
HPMA (Hydrolyzed Polymaleic Anhydride), kireç taşı ve korozyon önleyici, polikarboksilik asit yapısında bir polimerdir.
Fosfor içermeyen, ısıya dayanıklı, biyolojik olarak kararlı ve çevre dostu bir inhibitördür.
Bu nedenle soğutma suyu, ters ozmoz, kazan suyu ve endüstriyel temizlik kimyasallarında etkili bir ölçek ve korozyon inhibitörü olarak yaygın şekilde kullanılır.
