
Amonyum nitrat (NH₄NO₃), azotlu bir kimyasal bileşik olup tarımda gübre, endüstride ise patlayıcı madde üretiminde yaygın olarak kullanılan beyaz, kristal yapıda, higroskopik (nem çekici) bir maddedir.
📌 Temel Bilgiler:
-
Kimyasal formülü: NH₄NO₃
-
Görünüm: Beyaz, kristalimsi veya granül formda katı
-
Koku: Kokusuz
-
Suda çözünürlük: Yüksek
-
Yoğunluk: ~1.72 g/cm³
-
Erime noktası: 169 °C
-
Patlayıcılık: Saf halde tehlikeli değildir, ancak yakıtla karıştığında patlayıcı hale gelebilir (örneğin ANFO: Amonyum nitrat + fuel oil)
🌾 Tarımda Kullanımı (Gübre Olarak):
Amonyum nitrat, hem amonyum (NH₄⁺) hem de nitrat (NO₃⁻) formunda azot içerdiği için çok etkili bir azot kaynağıdır.
Avantajları:
-
Bitkilere hızlı ve etkili azot sağlar.
-
Toprakta hem hızlı hem yavaş salınım sağlayarak dengeli azot desteği verir.
-
Serin ve nemli iklimlerde yaygın olarak tercih edilir.
💥 Endüstride Kullanımı:
-
Patlayıcı üretimi: Özellikle madencilikte ve inşaatta kullanılan ANFO (Amonyum Nitrat + Fuel Oil) patlayıcısının ana bileşenidir.
-
Piroteknik ve yakıt sistemleri: Roket yakıtlarında da yer alabilir.
Not: Amonyum nitrat bazı facialarda (örneğin 2020 Beyrut patlaması) tehlikeli koşullarda depolandığında ciddi patlamalara neden olmuştur. Bu nedenle taşınması ve depolanması sıkı yasal denetime tabidir.
⚠️ Güvenlik ve Riskler:
-
Yanıcı değildir, ama oksitleyici bir maddedir; yangını şiddetlendirebilir.
-
Isıya maruz kalırsa veya kapalı ortamda sıkışırsa patlayabilir.
-
Yanıcı maddelerle temasında ciddi yangın ve patlama riski taşır.
-
İnsan sağlığı için doğrudan toksik değildir, ancak toz halinde solunması ve yutulması önerilmez.
🔬 Sektörler ve Uygulamalar:
| Sektör | Kullanım Alanı |
|---|---|
| Tarım | Azotlu gübre |
| Madencilik | ANFO patlayıcı |
| İnşaat | Patlayıcı delik açma |
| Kimya endüstrisi | Nitrat türevleri üretimi |




