Zeytin Yetiştiriciliğinde Çinko (Zn) ve Bor (B) Gübreleri | Özellikleri | Uygulamalar
Zeytin yetiştiriciliğinde çinko (Zn) ve bor (B) gübreleri, özellikle çiçeklenme, meyve tutumu, sürgün gelişimi ve verim üzerinde çok önemli etkiye sahiptir. Bu iki mikro elementin eksikliği, zeytin ağaçlarında meyve dökümü, çiçek azlığı, zayıf gelişim ve verim kaybına yol açar.
🧬 ZEYTİN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ÇİNKO (Zn) GÜBRELERİ
✅ Çinko’nun Faydaları:
-
Sürgün ve yaprak gelişimini destekler.
-
Hormon üretimini (özellikle oksin) artırır.
-
Çiçek oluşumunu ve meyve tutumunu teşvik eder.
-
Eksikliğinde: Yapraklarda küçülme (rozetleşme), boğum aralarının kısalması, verim düşüklüğü görülür.
🔹 Kullanılan Başlıca Çinko Gübreleri:
| Gübre Türü | İçerik | Uygulama Yolu | Özellik |
|---|---|---|---|
| Çinko sülfat | %21–33 Zn | Yapraktan veya topraktan | Ekonomik, hızlı etki |
| Çinko şelatı (Zn-EDTA) | %6 Zn | Yapraktan (özellikle kireçli topraklar) | Alkalin topraklarda çözünürlüğü yüksek |
| Sıvı çinko gübreleri | %5–10 Zn | Yapraktan | Amino asitli veya organik bazlı olabilir |
| Mikro element karışımları (Zn + Mn + B) | Değişken | Yapraktan | Kombine eksikliklerde etkili |
🕒 Çinko Uygulama Zamanı:
-
Erken ilkbaharda (sürgün başlamadan önce)
-
Çiçeklenmeden 2–3 hafta önce
-
Gerekirse yaz başında ikinci uygulama yapılabilir.
🧬 ZEYTİN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BOR (B) GÜBRELERİ
✅ Bor’un Faydaları:
-
Polen tüpü gelişimini ve döllenmeyi artırır.
-
Çiçeklerin döllenmesini ve meyve tutumunu destekler.
-
Hücre duvarı oluşumu ve şeker taşınımında görevlidir.
-
Eksikliğinde: Çiçek dökümü, meyve tutmama, boş çekirdekli meyveler, sürgün uçlarında kuruma görülür.
🔹 Kullanılan Başlıca Borlu Gübreler:
| Gübre Türü | İçerik | Uygulama Yolu | Özellik |
|---|---|---|---|
| Boraks (Na₂B₄O₇) | %10–11 B | Taban gübresi | Yavaş çözünür, toprak uygulamasında |
| Borik asit (H₃BO₃) | %17–20 B | Yaprak ve topraktan | Hızlı alım sağlar |
| Sıvı borlu yaprak gübreleri | %5–15 B (genellikle etanolaminli) | Yapraktan | Yüksek etkinlik, düşük toksisite |
| Bor + çinko karışımlı gübreler | Kombine | Yapraktan | Çiçeklenme dönemine özel ürünler |
🕒 Bor Uygulama Zamanı:
-
Çiçeklenmeden 2–3 hafta önce (Mart – Nisan)
-
Yapraktan uygulanması en etkilidir
-
Meyve tutumu zayıf ağaçlarda yaz başı tekrar uygulanabilir
⚠️ UYGULAMA İPUÇLARI
| Konu | Açıklama |
|---|---|
| Doz aşımı | Özellikle bor fazla verilirse fitotoksisite (yanık) oluşturabilir. Tavsiye edilen dozlar aşılmamalıdır. |
| Kombinasyon | Zn + B kombinasyonlu sıvı gübreler, çiçeklenme öncesi birlikte verilebilir. |
| pH etkisi | Toprak pH’ı yüksekse (alkalin), şelatlı formlar (örneğin Zn-EDTA) tercih edilmelidir. |
| Yaprak uygulaması | Sabah erken veya akşamüstü serin saatlerde yapılmalıdır. Çiçeklenme döneminde püskürtme dikkatli yapılmalıdır. |
📅 ZEYTİNDE BOR VE ÇİNKO GÜBRELEME TAKVİMİ (GENEL)
| Ay | Uygulama | Gübre Türü |
|---|---|---|
| Mart sonu – Nisan başı | Yapraktan | Sıvı bor + çinko (tek ürün ya da karışım) |
| Nisan ortası | Gerekirse tekrar | Çinko sülfat + amino asitli destek |
| Haziran (meyve tutumu sonrası) | İkinci uygulama (ihtiyaca göre) | Düşük doz sıvı bor ve çinko |
| Sonbahar | Toprak uygulaması | Boraks veya çinko sülfat tabandan |
