DİAMONYUM FOSFAT ve Özellikleri | Kullanıldığı Alanlar
Diamonyum Fosfat (DAP) NEDİR?
Diamonyum Fosfat (DAP), kimyasal formülü (NH₄)₂HPO₄ olan, fosforik asidin iki amonyak ile nötralize edilmesiyle elde edilen amonyum fosfat tuzudur. En yaygın kullanılan fosforlu gübrelerden biridir. Ayrıca gıda katkısı, maya besini ve alev geciktirici olarak da kullanılır.
Kimyasal Tanımı
-
Kimyasal adı: Diamonyum Hidrojen Fosfat
-
Kısaltma: DAP
-
CAS No: 7783-28-0
-
Molekül formülü: (NH₄)₂HPO₄
-
Molekül ağırlığı: 132,06 g/mol
Fiziksel Özellikleri
-
Görünüş: Beyaz kristal veya granül toz
-
Koku: Hafif amonyak kokusu olabilir
-
Yoğunluk: ~1,62 g/cm³
-
Erime noktası: 155 °C’de bozunur (erimez, ayrışır)
-
Çözünürlük: Suda çok iyi çözünür (~58 g/100 ml, 25 °C’de)
-
pH (1% çözelti): 7,5 – 8,5 (hafif alkali)
-
Higroskopiktir, nem çeker
Kimyasal Özellikleri
-
Suda çözündüğünde amonyak (NH₄⁺) ve fosfat (HPO₄²⁻) iyonlarını serbest bırakır.
-
Fosfor (P₂O₅) ve azot (N) besin elementi sağlar.
-
Alkali pH’da stabil, asidik ortamda ise parçalanabilir.
Fonksiyonel Özellikleri
-
Azot kaynağı (NH₄⁺) → Bitki gelişiminde protein ve klorofil sentezine katkı sağlar.
-
Fosfor kaynağı (HPO₄²⁻) → Kök gelişimi, çiçeklenme ve meyve tutumunu destekler.
-
Tampon özellik → Çözeltilerde pH’yı hafif alkali aralıkta dengeler.
-
Besin katkısı → Fermantasyon ve şarapçılıkta maya besini olarak kullanılır.
Kullanım Alanları
-
Tarım:
-
En çok kullanılan fosforlu gübrelerden biridir (DAP gübresi).
-
Tahıl, sebze, meyve, bağcılık ve seracılıkta yaygın.
-
-
Gıda endüstrisi:
-
Fermantasyon süreçlerinde maya besini olarak.
-
Şarap, bira ve etanol üretiminde.
-
-
Sanayi:
-
Alev geciktirici katkı (yangın söndürücü tozlarda).
-
Su arıtma ve deterjan formülasyonlarında.
-
